नेपाल राष्ट्र बैंकको प्रदेशस्थित कार्यालयहरूबाट र्सवसाधारणले सिक्का तथा नोट सटही, विदेशी मुद्रा सटही, सुन, असर्फी तथा चाँदीको सिक्का, स्मारिका सिक्का खरिद, सरकारी ऋणपत्रहरूको खरिद विक्री र नेपाल राष्ट्र बैंकबाट अनुमतिपत्र प्राप्त बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूबाट भएका काम कारबाही बारे कुनै गुनासो भएमा सोको सुनुवाइ र सम्बोधन सम्बन्धी सेवाहरू पाउन सक्दछन् ।

नेपाल राष्ट्र बैंकबाट र्सवसाधारणले सिक्का तथा नोट सटही, विदेशी मुद्रा सटही, सुन, असर्फी तथा चाँदीको सिक्का, स्मारिका सिक्का खरिद, सरकारी ऋणपत्रहरूको खरिद/विक्री तथा बैंक तथा वित्तीय संस्था र नेपाल राष्ट्र बैंकबाट अनुमति प्राप्त संस्थाहरूबाट भएका काम कारवाही बारे कुनै गुनासो भएमा सोको सुनुवाइ र सम्बोधन सम्बन्धी सेवाहरू प्राप्त गर्न सक्दछन ।

नेपाल राष्ट्र बैंकबाट इजाजत/अनुमति प्राप्त संस्थाले आफ्नो साइनबोर्डमा “नेपाल राष्ट्र बैंकबाट इजाजत/अनुमति प्राप्त संस्था” भनेर लेखेको हुन्छ । यसका साथै, यस बैंकबाट इजाजत/अनुमति प्राप्त संस्थाहरूको सूची यस बैंकको वेबसाइटमा समेत राखिएको हुन्छ ।

सहकारी संस्थाहरूलाई नेपाल राष्ट्र बैंकले अनुमति प्रदान गर्दैन र यस्ता संस्थाहरूलाई नेपाल राष्ट्र बैंकले नियमन तथा सुपरिवेक्षण समेत गर्दैन ।

नेपाल राष्ट्र बैंकबाट इजाजतपत्रप्राप्त बैंक तथा वित्तीय संस्था खासगरी वाणिज्य बैंक, विकास बैंक, वित्त कम्पनी र लघुवित्त वित्तीय संस्थाहरु गरी ४ प्रकारका छन् । यी संस्थाहरूलाई क्रमशः “क”, “ख”, “ग” र “घ” वर्गका बैंक तथा वित्तीय संस्थाको रुपमा समेत वर्गीकरण गरिएको छ । यी बाहेक पूर्वाधार विकास बैंक र हायर पर्चेज कम्पनीहरु पनि यस बैंकबाट इजाजतप्राप्त संस्थाहरु हुन् ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले बैक तथा वित्तीय संस्थाहरुलाई बढीमा एक वर्षका लागि कर्जा तथा पुनरकर्जा प्रदान गर्न सक्छ । साथै, बैंकले नेपाल सरकारलाई आवश्यक परेमा एक सय असी दिनभित्र चुक्ता गर्ने गरी अधिविकर्ष सुविधा प्रदान गर्न सक्ने समेत व्यवस्था छ ।

कुनै व्यक्ति, उद्योग वा राजनैतिक संस्थाको लागि खाता सञ्चालन गर्न नेपाल राष्ट्र बैंक ऐनले नै रोक लगाएको छ । त्यसैले र्सवसाधारण र निजी संस्थाहरूले नेपाल राष्ट्र बैंकमा खाता खोल्न मिल्दैन ।

नेपाल राष्ट्र बैंकमा नेपाल सरकार, अन्य सरकारी निकाय, वाणिज्य बैंक तथा वित्तीय संस्था, सार्वजनिक संस्थान, विदेशी नियोग, विदेशी केन्द्रीय बैंक, विदेशी बैंक तथा अन्तराष्ट्रिय संघ, संस्थाले खाता खोल्न सक्छन् ।

नेपाल राष्ट्र बैंकले मुख्यतयाः नेपाली मुद्रा तथा सिक्का निष्काशन गर्ने, बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूलाई इजाजत दिने तथा तिनीहरुको नियमन र सुपरिवेक्षण गर्ने, मौद्रिक नीति तथा विदेशी विनियम नीति तर्जुमा गर्ने, विदेशी विनिमय संचितिको व्यवस्थापन र सञ्चालन गर्ने, नेपाल सरकारको बैंकर, सल्लाहकार तथा वित्तीय एजेण्टको रूपमा कार्य गर्ने, भुक्तानी, फछ्र्यौट तथा हिसाब मिलान पद्धतिको प्रवर्द्धन एवम् नियमन गर्ने तथा तरलता व्यवस्थापन लगायतका कामहरू गर्दछ ।

“दिगो र समावेशी आर्थिक विकासको लागि प्रभावकारी मौद्रिक, विदेशी विनिमय, वित्तीय क्षेत्र र भुक्तानी प्रणाली नीतिमार्फत समष्टिगत आर्थिक एवम् वित्तीय स्थायित्व हासिल गर्नु” नेपाल राष्ट्र बैंकको लक्ष्य रहेको छ ।